Page 289 - Demo
P. 289
միջոցով գործել միայն պէտք եղածները խօսեցինք , : Տօքթ Լէպսիուսը քիչ մը կարծես թէ գործնական չէ օրինակ նա շատ մեծ կարեւո. . -րութիւն կուտար յայտնի ժուռնալիստ Կուրտ Արամի Հայաստան ճամբորդութեան - , ուրտեղերէն նա թղթակցութիւններ պիտի գրէր հայերու դերին մասին եւ ատով ազդէր գերմ Քաղաքականութեան վրայ. : Տօքթ Ռօռբախի քով չգացի որովհետեւ նա ըստ ամենայնի անվստահելի է. , . 1913 Դեկտ ժողովի մը մէջ ուր գտնուած է նաեւ Ֆօն տէր Կօլց Բաշան տեղեկագիր մը. - - կարդացած է որով կ՚առաջարկէ հայերը գաղթեցնել հայաբնակ նահանգներէն եւ , բնակեցնել Բաղդադի Գծին երկարութեամբ այդ ժողովի մասին ես ունիմ գրաւոր . զեկուցում մը որ եղաւ ժողովի մէջ իսկ գտնուող անձի մը կողմէ թէ ինքը կը ժխտէ [ ] , : Կը կարծեմ թէ Ս Պատրիարքն ալ պիտի արդարացնէ իմ վերապահութիւնս հանդէպ . անոր: Ես եւ Գրինֆիլտը ասոնցմէ վերջ եկանք հետեւեալ եզրակացութեան , , .- Գերմանացիներու հետ խօսելու եւ զանոնք տրամադրելու համար ամենայար -1մար վայրկեանն է ներկայիս անոնք ձախողած են իրենց Թիւրքիոյ հանդէպ . ունեցած քաղաքականութեան մէջ այդ պատճառով անոնք մեր ապագայ . , ծրագիրներու հետ ծանօթանալէ վերջ պիտի ուզեն մեր միջոցով դարձեալ , դուրս ելլել իրենց դժուար կացութենէն Պ Ցիմմերմանի վրայ խիստ մեծ : . ազդեցութիւն պիտի ընէ եթէ մենք գիտակ ընենք անոր ապագայ հարցերու եւ , իրական մեր նպատակներու մասին : Ի նկատի ունենալով այս շատ բարերար հետեւանքները մենք վճռեցինք նոյն , - 2իսկ հակառակ ձեր թելադրութիւններու տեսնուիլ Պ Ցիմմերմանի հետ բայց - . . պիտի ընէինք այս քայլը միայն այն պարագային երբ վստահ ըլլայինք գերմա , -նացիներու կօրրեկտութեան [= ուղղամտութեան վրայ բայց որովհետեւ երբէք] . վստահութիւն չունէինք այդ մասին կրնային իրենք իսկ շահագործել մեր ( տեսակցութիւնը իրենց հետ լաւ համարեցինք հետեւիլ ձեր խորհուրդներուն ), եւ չտեսնուիլ : Դժբաղդաբար որքան ալ մենք աշխատեր ենք ներշնչել ռուսներուն մեր անկեղծու, -թեան եւ անձնուիրութեան հաւաստիներ այնուամենայնիւ երբեմն կը կասկածին մեր , , մասին եւ որովհետեւ ցարդ անոնց հանդէպ եղած ենք շիտակ եւ անվերապահ աւելի , լաւ է նոյն ձեւով ալ շարունակել ակնարկ գերմանացիներու հետ չտեսնուելու ( խորհրդին որ տուած էին ռուսները, ): Սակայն մենք յայտնեցինք Լէպսիուսին թէ եթէ Ցիմմերմանը երբ եւ իցէ ցանկանայ տեսնուիլ Պօղոս Բաշայի ժամանակաւոր փոխանորդներու հետ զանազան բացատրու -թիւններու համար թող հեռագրէ մեզի անմիջապէս կուգանք տեսնուելու անոր հետ , , . այդ պարագային ի հարկէ կը դիմենք Բարիզի ռուս դեսպանին եւ անոր խորհրդով կը շարժինք Սա էր միակ միջոցը դուրս ելլելու համար այս դժուար կացութենէն: : Բարիզի ճամբայէն կը գրեմ նամակս : Բեդերսբուրգի մէջ ինձի ըսին թէ Մարտ 7- ին մօտաւորապէս Վանկէնհայմը, այցելած է բելգիական դեսպանին եւ ըսեր է թէ թիւրքերը ոչ մէկ կերպ չպիտի համաձայնին բելգիացի ընդհ քննիչներ առնուելու եւ այդ պատճառով Հէնրին դուրս . . ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐԵՆՈՐՈԳՈՒՄՆԵՐՈՒՆ ԱՌՆՉՈՒՈՂ ՆԻՒԹԵՐ (1912-1914)| 289
