Page 10 - Demo

կազմակերպութիւններ դիւանագիտական ձեռնարկներով օգտուելու բացառիկ եւ2, « » «հազուադէպ պատեհութենէն Կատարուած էին նոյնիսկ գաղութային մակարդակով» : համախմբման ձեռնարկներ 3: նամակով Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Յովհաննէս Արք Արշարունիի կը գրէր, . . «...հայրե -նիքի բարելաւութեանը եւ կեանքի պատուոյ եւ ինչքի ապահովութեանը համար ամենայն , , հեռատեսութեամբ եւ խոհեմութեամբ եւ ազգային տարբեր կուսակցութեանց վստահելի , անձերու հետ համերաշխութեամբ գործել ... վտանգի մէջ եղող ազգային գոյութիւնը փրկելու եւ մեր ֆիզիքական բարոյական եւ նիւթական յառաջդիմութիւնը կասեցնող ամէն , արգելքները միանգամընդմիշտ ոչնչացնելու համար ... կարելի եղածին չափ լաւ վարուիլ ռուսական կառավարութեան հետ բայց ամէն միջոց ի գործ դնել անոր Թրքահայաստանը , , կլանելու պատմական նպատակէն դիւանագիտօրէն խուսափելու համար ՊՏԴ Շ » (, 51):2 Իր կեդրոնը Նիւ Եորք հաստատած Հայ Յառաջդիմական Ընդհանուր Ընկերակցութեան նախագահը՝ Մ Սմբատ Գաբրիէլեան . , 1 Նոյեմբեր 1912- , ին մեծ տէրութիւններու դեսպա -նաժողովի գումարման նախօրեակին կը գրէ , . «... արտասահմանեան հայ գաղութներն ալ այս պահուս բնականօրէն կ՚ըղձան սատար հանդիսանալ հայկական բարեկարգութեանց ի նպաստ կատարուելու ազգային ճիգին եւ սակայն , ... Ընկերակցութիւնս կը զգայ եւ կը ջանայ զգացնել թէ ոչ ոք իրաւունք ունի այս փափուկ խնդիրներուն միջամուխ ըլլալ եւ դիւանագիտական դիմումներ ընել ազգային իշխանութիւններէն անկախաբար Կը : հասկնանք միանգամայն ... թէ գուցէ կեդրոնական իշխանութիւններն պատշաճ համարին արտասահմանի ծանօթ ազգայիններու միջոցաւ բան մ՚ընել եւ կը յայտնէ թէ Ընկերակ » -ցութիւնը պատրաստ է ընծայելու իր աջակցութիւնը եթէ որեւէ կերպով կրնայ սատարել « դիւանագիտական ջանքերու պատշաճաւոր գործադրութեանը ՊՏԴ Շ » (, 255): Ընկերակ -ցութիւնն իր պատուոյ փոխ նախագահներուն մէջ ընդգրկած էր Ամերիկեան Մեթոտա - -կաններու ընդհանուր քարտուղար Հերի Ֆրետերիք Ուորտը (Harry Frederick Ward) եւյայտնի միսիոնար Սայրըս Համլինի որդին՝ Ալֆրէտ Տուայթ Ֆոսթըր Համլին (Alfred Dwight Foster Hamlin), որ ճարտարագիտութիւն կը դասաւանդէր Նիւ Եորքի Քոլումպիա Համալսարանին մէջ եւ որ 1923- ին Լոզանի Դաշնագրի կնքումէն ետք պիտի ըսէր թէ ան «Անարժէք դաշնագիր մըն էր և թուրքերն ալ՝ անվստահելի Գաբրիէլեան բարենորոգման »: ի խնդիր իր աշխատակցութիւնը տրամադրելու համար պիտի մեկնէր Լոնտոն եւ Փարիզ , Եւրոպայէն ալ նամակներ ուղարկելով Պոլիս պատրիարքարան Բիւզանդիոն իր , : «» 3/16 Յունուար 1913- ի համարով այդ առթիւ պիտի գրէր Տօքդ Սմբատ Գաբրիէլեան Հայկա . «. , « -կան Ճգնաժամը ին ծանօթ հեղինակը Ուստրի համաժողովէն պատգամաւոր ընտրուելով » , , Լոնտոն մեկնած է Բարենորոգմանց գործին աշխատելու »:3 22–24 Նոյեմբեր 1912- ին Ուստրի մէջ գումարուած համաժողովի մը կը մասնակցէին ԱՄՆ -ի եւ Քանատայի 50- է աւելի քաղաքներէ մէկտեղուած 114 ձայնով 98 աշխարհիկ թէ եկեղեցական պատգամաւորներ որոնք կ՚ընտրէին կեդրոնական յանձնախումբ մը , , «պաշտօն տալով անոր Ամերիկահայ Գաղութին անունով նիւթապէս եւ բարոյապէս , օժանդակել եւ աջակցիլ Հայկական Հարցին բարւոք լուծման համար Ազգ իշխանութեանց . ընելիք ջանքերուն եւ ձեռնարկներուն », Առաջնորդ Վեհունի վարդապետն ունենալով որպէս նախագահ Ա Այվազեանն իբրեւ ատենապետ եւ Մ Ս Գաբրիէլեանը՝ ատենադպիր , . . . (ՊՏԴ Շ, 59 եւ Շ 65): Պուլկարահայութիւնն իր հերթին 24–28 Նոյեմբեր 1912- ին կը գումարէր Պուլկարիոյ տաս հայաշատ վայրերու պատգամաւորներով խորհրդակցական ժողով մը եւ կ՚առաջարկէր յարմար դատուելու պարագային դիմել Պալքանեան ներկայ « Դաշնակցութեան կարեւորագոյն տարրը հանդիսացող Պուլկարիոյ գալիք քաղաքական » « 10 |ՆԻՒԹԵՐ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐԵՆՈՐՈԳՈՒՄՆԵՐՈՒ ՎԵՐԱԲԵՐԵԱԼ (1912-1913)