Page 11 - Demo
P. 11
Ընդառաջելով Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարքութենէն եւ արեւմտահայ ու արեւելա -հայ շահագրգիռ կողմերէ ստացուած դիմումներու Գէորգ Ե Սուրէնեանց Էջմիածնի , . ,- Մայր Աթոռի գահակալ ընտրուած 1911- ի Դեկտեմբերին,- 15 Հոկտեմբեր 1912- ին կըդիմէ 1905- ին Ձարական Ռուսիոյ Կովկասի փոխարքայ նշանակուած եւ արեւելահա -յերու նկատմամբ իր նախորդին վարած խուժդուժ քաղաքականութիւնը մեղմացուցած Վորոնցով Տաշքովի նելով թէ կեղեքուող արեւմտահայութիւնը պաշտպանութիւն եւ-, « հովանաւորութիւն կը սպասէ Ձարէն նաեւ յայտնելով թէ պատուիրակութիւն մը կը» , ղրկէ Փեթերսպուրկ արեւմտահայոց վիճակին մասին անհրաժեշտ լուսաբանութիւն , -ները տալու համար 4: Այս առաջին քայլը պիտի առաջնորդէր Ռուսական Կայսրութեան շահերուն համար նպաստաւոր դարձուածքով Հայկական Հարցի վերաբացումին եւ Փետրուար 8 1914-ին պիտի յանգեցնէր Հայկական Բարենորոգումներ անունով ծանօթ Ռուս Թրքական- խնդրոց լուծման մէջ ... հեղինակաւորագոյն ձայն ունենալիք ձարին եւ ի հարկին անոր » ներկայացնել պատրիարքարանին կողմէ առաքելի ներկայացուցիչ մը ՊՏԴ Շ (, 69– 70): Շ4 Վաւերագրեր Հայ Եկեղեցու Պատմութեան Գիրք ԺԳ Գէորգ Ե Վշտալի Սուրէնեանց Կաթո , , -ղիկոս Ամենայն Հայոց (1847–1930). Փաստաթղթերի եւ նիւթերի ժողովածու , կազմող՝ Սանդ -րօ Բէհբուդեան Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային Արխիւ Երեւան , , , 2005, 95–96: Բէհբուդեանի ժողովածուին մէջ նշուած է 2 Հոկտեմբեր 1912 հին տոմարով Այլուր : , սակայն յղում կատարելով Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային Արխիւի վաւե, -րագրերուն որոնք հիմք կազմած են Բէհբուդեանի ժողովածուին Գէորգ Ե ի դիմումին, , . համար կը նշուի 12 Հոկտեմբերը՝ փոխանակ 2- (ի Պօղոսեան Սամուէլ , Պօղոս Նուբար Փաշա Ազգային Գործիչը , «Սփիւռք Գիտաուսումնական Կենտրոն Երեւան» , , 2004, 38): Գրաշարական սխալ մը թերևս՝ այս մէկը որուն հետեւանքով , 2- ն դարձած է 12: Այս ենթադրութիւնը կը նկատենք հաւանական որովհետեւ նոր տոմարով , 15 Հոկտեմբեր 1912 թուականը ցոյց կը տրուի նոյն վաւերագրին համար հետեւեալ աշխատութեան մէջ .- Հայոց Պատմություն Հատոր. III. Նոր ժամանակաշրջան (XVII դարի երկրորդ կես –1918 .)թ, Գիրք երկրորդ հրատարակութիւն ՀՀ Գիտութիւններու Ակադեմիայի Պատմութեան Հիմնարկի, , Զանգակ Հրատարակչութիւն Երեւան , , 2015, 134: Մայր Աթոռի պաշտօնաթերթին մէջ կը տեղեկագրուի թէ երբ պարբերական մամուլն սկսաւ 1912- ի Օգոստոսին հաղորդել Արեւ -մտահայաստանի մէջ եւ յատկապէս Վանի շրջակայքը ծագած անկարգութիւնները Գէորգ , Ե Կաթողիկոս Արշարունի Պատրիարքին ուղղեց. 28 Օգոստոս թուակիր հեռագիր մը , թելադրելով անմիջապէս մանրամասնութիւններ ղրկել անոնց մասին եւ այս հեռագիրն « եղաւ սկիզբն հայկական հարցի ներկայ շրջանի », որովհետեւ ամէն կողմէ այնուհետեւ Մայր Աթոռ ուղարկուած տեղեկագրեր եւ բողոքի ու խնդրանքի արտայայտութիւններ հիմք պիտի ծառայէին ստեղծուած կացութիւնը Ձարին ուշադրութեան յանձնելու Արարատ («» պաշտօնական ամսագիր Հայրապետական Աթոռոյ Ս Էջմիածնի ԽԸ տարի Յունուար . , . , 1914, 30): Պոլիս Ազգային Ժողովի երեսփոխանները յոտնկայս կ՚ունկնդրեն Գէորգ Ե ի, . հեռագիրը ուր կ՚ըսուէր Ցաւալի լուրեր ենք լսում Վանի շրջակայքի հայերի դրութեան, . « մասին շուտով հեռագրով յայտնեցէք եւ նամակով մանրամասնութիւնք ուղարկեցէք. []: Գէորգ Կաթողիկոս Ամենայն Հայոց » (Ատենագրութիւնք Ազգային Ժողովոյ Վերաբացում . 1912–13 Շրջանի Երեսփոխանական Վերակազմութենէն ետքը Նիստ Ժ , . 7 Սեպտեմբեր 1912, Պաշտօնական Հրատարակութիւնք Ազգային Պատրիարքարանի տպագր Ռ Սագաեան , . . , Կ Պօլիս. , 191[2], 128):ՆԻՒԹԵՐ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐԵՆՈՐՈԳՈՒՄՆԵՐՈՒ ՎԵՐԱԲԵՐԵԱԼ (1912-1913)| 11
